Sint Annakerk Hantumhuizen
Hantumhuizen
De bijzondere Sint Annakerk dateert uit eerste helft van de 13e eeuw, een dame op leeftijd! Het is een uniek voorbeeld van de romanogotische bouwstijl in Friesland.
Neem alvast een kijkje
Hantumhuizen is in de middeleeuwen ontstaan als een satellietnederzetting van het verderop gelegen Hantum. Daarnaast heb je nog Hantumeruitburen en Hantumerhoek.
Het dorpje ontstond op een hoge terp die inmiddels afgegraven is, je ziet alleen nog een lichte verhoging in het landschap daar waar de kerk staat, aan de rand van het dorp.
De bijzondere Sint Annakerk dateert uit eerste helft van de 13e eeuw, een dame op leeftijd!
Het is een uniek voorbeeld van de romanogotische bouwstijl in Friesland. Aan de buitenkant zie je een schitterend oud gebouw, maar vooral het rijke interieur met zijn koepelgewelven en in terra-kleuren geschilderde ribben, laat de romanogotiek helemaal tot zijn recht komen. Een aanrader om te bezoeken!
In het interieur bevinden zich bovendien mooie items als een epitaaf met gedenkteken van Pybo van Emingha uit 1571, een zandstenen grafzerk van Amke Jarla en een rijk gesneden kansel met rococo vormen uit 1773.
In 2007 is de Sint Annakerk overgenomen door de Stichting Alde Fryske Tsjerken. De Plaatselijke Commissie die het beheer op zich heeft genomen, stelt de kerk zo veel mogelijk open. Er vinden af en toe concerten, rouw- en trouwdiensten plaats. Ook het burgerlijk huwelijk kan op deze historische locatie voltrokken worden.
Meer weten over de kerk? Klik dan hier
Hier vind je Sint Annakerk Hantumhuizen
Wierumerweg 29144 CW Hantumhuizen Plan je route
vanaf jouw locatie
-
Lemster Polders - Grutte Bekken - Uitkijktoren
Lemster Polders - Grutte Bekken - Uitkijktoren
-
Ameland - Hollum - Dijk bij de Reeweg - Vogelkijkpunt
Ameland - Hollum - Dijk bij de Reeweg - Vogelkijkpunt
-
'Moordhol' Crackstate, het einde van de terreur
'Moordhol' Crackstate, het einde van de terreur
"Die morgen duurde langer dan ooit. Ik deed niets anders dan voor het raam staan te praten. Beneden in het park zei een man tegen mij dat de Canadezen in Bontebok waren." Verzetsman Jan Tuut zit op de ochtend van de bevrijding van Heerenveen nog gevangen in Crackstate.
De gevangenis Crackstate is vanaf oktober 1944 het beruchte hoofdkwartier van mannen van de Sicherheits Dienst (SD), die opgejaagd door de geallieerden vanuit België naar het noorden trekken. Er worden talloze gevangenen vreselijk mishandeld, gemarteld en zelfs doodgeschoten. Op het hoogtepunt zitten er 200 tot 300 mannen en vrouwen gevangen. In een vijfpersoons-cel worden soms tientallen mensen opgesloten. Een dag voor de bevrijding dreigen de Duitsers nog de boel op te blazen.
De Canadese bevrijders naderen Heerenveen op 14 april via Mildam. Duitse troepen leveren hardnekkig strijd in dit gebied en er wordt flink met tanks geschoten. De vijftig à zestig gevangenen zitten in doodsangst in Crackstate vast en horen het lawaai in de verte. Totdat bakker Gerlof de Wolf en zijn knecht Hendrik rond half drie vermoeden dat de vijand uit de stad vertrokken is.
De Wolf woont schuin tegenover Crackstate en kent de situatie goed en hij hoort waar de sleutels liggen. Bedacht op bommen en boobytraps sluipen ze voorzichtig door de open voordeur naar binnen. Ze weten de gevangenen uit de cellen te krijgen. In stilte verlaat iedereen de gevangenis met de opdracht om zo snel mogelijk onder te duiken. Er verschijnen zo nu en dan nog Duitsers in de stad. Het blijft levensgevaarlijk.
Schrikbewind
Voordat de SD onder leiding van SS-Hauptsturmführer Kronberger het schrikbewind begint, pleegt het verzet in september 1944 zes man sterk een overval. Ze weten twee gevangen 'illegalen' te bevrijden. Er wordt in maart 1945 overwogen nog een keer een overval te plegen, maar het risico is te groot.
Een paar dagen voor de bevrijding ontvangt Kronberger een dreigbrief van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (NBS). Het is de communistische Districts Operatie Leider (DOL) die hem waarschuwt geen gevangen meer te doden. Een merkwaardig kat-en-muis-spel gaat hieraan vooraf tussen Kronberger en de Districts Operatieleider (DIC) die in Crackstate gevangen zit.
Kronberger sluit een deal in ruil voor vrijlating en de belofte dat de DIC en zijn plaatsvervanger, de 'communistische' DOL terugkeren. De angst voor de 'communistische wraak' van de DOL is blijkbaar groot. Als de DIC en DOL uiteraard niet terugkeren, worden twee gevangenen bij Luinjeberd door de SD vermoord. Meer dan zestig gevangenen overleven hun verblijf in Crackstate niet door marteling, executie of transport naar kampen. Kronberger wordt na de oorlog tot veertien jaar veroordeeld.
Aan het begin van de avond van de 14e april, bereiken de Canadezen eindelijk Heerenveen-Zuid. Rond 19.00 uur halen de bewoners de bevrijders met veel gejuich binnen. Achtergebleven Duitsers schieten dan plotseling toch nog op de feestvierende menigte. Er vallen geen slachtoffers. De volgende dag is heel Heerenveen bevrijd en worden 'landverraders' en gevangengenomen Duitsers opgesloten in Crackstate. Het Huis van Bewaring dient nog enige tijd voor de internering van NSB-ers. In 1973 wordt het afgebroken en in 1995 wordt er een monument voor de slachtoffers onthuld.
